Jaarlijks worden wereldwijd zo’n 311 miljoen ton plastic zakjes geproduceerd. Daarvan wordt de helft slechts eenmaal gebruikt om daarna onverbiddelijk bij het afval te belanden. Die afvalberg kunnen we verkleinen door het gebruik van plastic zakjes in supermarkten af te bouwen. De wetgeving zorgt ervoor dat we nu al geen gratis wegwerpzakken meer krijgen aan de kassa. Maar wat de flinterdunne plastic zakjes voor groenten en fruit betreft, is er nog een lange weg te gaan.
Sinds in 2004 het gebruik van plastic wegwerpzakken aan de kassa ontmoedigd wordt, hebben we in Vlaanderen al 4.560 ton plastic uitgespaard. In Wallonië zijn ook plastic zakjes in de versafdeling intussen verboden. In Vlaanderen geldt nog geen algemeen verbod, maar een zevental supermarktketens gaan in 2017 wel experimenteren met alternatieven. We zetten enkele opties op een rij.
-
Betalende zakjes
Een eerste oplossing is om klanten te laten betalen voor de groenten- en fruitzakjes, zoals voor plastic zakken aan de kassa. Klanten willen geld uitsparen, en kopen minder zakken aan. Ze nemen vaker een herbruikbare zak mee of verpakken hun aankopen simpelweg niet. De vraag is of dit effect ook opgaat voor de dunne fruitzakjes in de versafdeling. Tegenstanders poneren dat er geen alternatief is om fruit en groenten hygiënisch te verpakken en willen de zakjes dus gratis beschikbaar houden.
-
Stevige zakjes
Vrijwel alle supermarkten bieden aan de kassa stevige zakken aan, maar je kan wel nog steeds kiezen voor een wegwerpexemplaar. Steeds meer wordt geijverd voor een volledig verbod op plastic wegwerptasjes. Zo dringt Delhaize de productie van dunne kassazakken nu al terug. Ook in de versafdeling enkel stevige zakken aanbieden verkleint de afvalberg verder. Het achterliggende idee is dat klanten de groentenzakjes kunnen hergebruiken, en er dus minder geproduceerd – en minder weggegooid worden. Helaas vergeten we onze herbruikbare zakken vaak mee te nemen naar de winkel, en puilen onze kasten uit met zakjes die we amper gebruiken. En: het blijft plastic. Gooi je de zakjes toch weg, dan belast je opnieuw het milieu
-
Papieren zakjes
Papier lijkt vanuit ecologisch standpunt een goed alternatief voor plastic. Verrassend genoeg is dat niet steeds het geval: papieren zakken zijn zwaarder en nemen meer plaats in, waardoor het transport een veel grotere milieukost heeft dan plastic. Bovendien scheuren ze makkelijker dan plastic en kunnen ze dus moeilijk hergebruikt worden. Een niet onbelangrijk detail: aan de kassa moeten papieren zakjes telkens geopend worden om te zien wat erin zit. Dit zou voor de supermarkten jaarlijks tot 3,8 miljoen euro extra personeelskosten meebrengen.
-
Compost Bag
Een vierde optie zijn biologisch afbreekbare zakjes. Ze bieden de voordelen van plastic zakjes (licht en makkelijk transporteerbaar), maar belasten het milieu veel minder. CompostBags® zijn waterdampdoorlatend, waardoor de groenten en fruit beter bewaren in de koelkast. Bovendien zijn ze steviger dan de gratis zakjes die nu gebruikt worden. Je kan ze dus opnieuw meenemen naar de supermarkt, of hergebruiken in de VentiMax® emmertjes, om gft-afval in de keuken te verzamelen. Zo moet je daar geen extra zakjes voor aankopen. Goed voor het milieu, én voor je portemonnee.